.:: Parafia w Lipnicy Wielkiej pw. Nawiedzenia NMP ::.

Szczegóły

Sebastian Jaworecki

Kategoria: HISTORIA

Opublikowano: 12 luty 2010

Odsłony: 3896

 

 

POWSTANIE PARAFII LIPNICA WIELKA

 

 

Parafia w Lipnicy Wielkiej powstała w 1359 r. Kościół ufundowany został przez króla Kazimierza Wielkiego. Istnienie parafii w Lipnicy wpływało na rozwój kultury i oświaty. Przeprowadzona w latach 1723-28 wizytacja dekanatu bobowskiego wymienia w granicach Sądecczyzny zaledwie 12 szkół, wśród których jest szkoła w Lipnicy Wielkiej. Obowiązki nauczyciela w tym czasie pełnił katecheta. Przy kościele parafialnym istniał szpitalik. Fundacja szpitala nastąpiła przed rokiem 1596. Fundatorem był miejscowy pleban Jan Ligęza.

 

 

13 września 1359 roku jest pierwszą znaną datą, od której rozpoczyna się historia parafii. Oto król Kazimierz Wielki wydał we Wschowie ( Wielkopolska ) przywilej fundacyjny kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny. W tamtych czasach ustanawiano i fundowano parafie tylko w znaczniejszych miejscowościach. Znany historyk – Jan Długosz opisując uposażenie biskupstwa krakowskiego, wzmiankuje o Lipnicy Wielkiej że wioska ta posiadała w drugiej połowie XV wieku kościół parafialny murowany, którego kolatorem był miejscowy dziedzic Jakub Trzecieski herbu Strzemię. Do parafii należały wówczas okoliczne wsie: Lipnica, Bukowiec, Jasienna i Żebraczka. W XVIII wieku w Lipnicy istniała już parafialna szkółka ( łacińska ), a miejscowy proboszcz sprawował nad nią opiekę i posiadał decydujący wpływ na mianowanie ówczesnych bakałarzy ( nauczycieli niższych ). Uczono w niej łaciny, katechizmu, ministrantury i śpiewu. Długoletnim nauczycielem szkoły elementarnej był Jan Ptaszkowski ( 1861 – 85 ). W opisie powizytacyjnym z 172i8 roku czytamy: „ Istnieje w Lipnicy kościół murowany, kryty gontem; proboszczem jest ks. Wojciech Kossakowski. Przy kościele znajduje się szpitalik ( przytułek ) dla starców, biedaków i chorych.

 

 

Dawniej Lipnica była wsią szlachecką. Jej właścicielami feudalnymi byli: Trzeciescy,Pieniążkowie, Taszyccy i Chrząstowscy. W dziejach wsi, dwa wydarzenia historyczne, okazały się brzemienne w skutkach dla jej mieszkańców: rabunek mienia i przelew krwi ariańskiej szlachty, którego tłem była wzniecona przez niektórych mieszkańców nienawiść do innowierców, udział lipniczan w tzw. rabacji chłopskiej w 1846 roku ( krwawe rozruchy chłopskie przeciw panom w Galicji ). Przeszłość Lipnicy była więc: „ górna i chmurna”.

Jednakże żywa wiara i religijność lipniczan, mimo burzliwej historii, nie budziła żadnych zastrzeżeń. Świadczy o tym zachowany kościół parafialny i jego zabytkowe wyposażenie. Budynek kościoła jest wymurowany z kamienia rzecznego, łączonego wapienno – glinianą zaprawą, otynkowany. Prezbiterium ma sklepienie krzyżowe, ozdobione polichromią o motywach figuralnych i drobnokwiatowych. W centralnym miejscu znajduje się wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. Polichromia datowana jest na lata 1770 – 75. Ołtarze ( główny i dwa boczne ), ambona i chór muzyczny są w stylu rokokowym. Świadkami minionych czasów są również: kamienna chrzcielnica z herbami ( gotycko – renesansowa z 1554 r. ), barokowa, kamienna kropielnica przy wejściu do kościoła, figury św. Piotra i Pawła ( w głównym ołtarzu ) i św. Jana Nepomucena na półce w nawie kościoła, wykonane w drewnie, w stu barokowym z XVIII wieku. Ponadto na ścianie prezbiterium znajdują się obrazy ( św. Józef z Dzieciątkiem i Czyściec ) namalowane na desce z XVII i XVIII wieku. O dawnej przeszłości parafii świadczą również: kamienny pomnik nagrobny Stanisława Trzecieskiego z płaskorzeźbą leżącego rycerza z 1554 roku i posadzkowa płyta nagrobna Wojciecha Kiesielewskiegoz1619 roku ( obecnie wmurowana w ścianę bocznej kaplicy ). W przedsionku kościoła znajduje się tablica upamiętniająca ks. Jana Pyzikiewicza – proboszcza parafii, który zginął śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w 1942 roku. Kościół otoczony jest kamiennym murem z dwiema kaplicami i dwoma bramami. W bramie głównej zawieszone są trzy dzwony. Największy z nich jest kopią zabytkowego dzwonu „ Urban”, który uległ pęknięciu i znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.

 

 

Zagłębiając się w malowniczy pejzaż wsi, pomiędzy wzgórzami, na tle starych lip i zieleni, napotykamy przy drodze lśniący bielą kościół, którego wieżyczka (sygnaturka), kształtu barokowego „ wzbija się w niebo” przypominając mieszkańcom i podróżnym iż jest to „Dom Boży”, który zachowany został dla następnych pokoleń jako dziedzictwo i świadectwo wiary przodków i współczesnych mieszkańców Lipnicy.

Zabytkowa świątynia ( z XIV wieku ), zachowała się w tak dobrym stanie, dzięki ciągłej trosce parafin i proboszczów, a także przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego i Państwowej Służby Zabytków w Krakowie.